Fiksne zvijezde su nešto što obično nazivamo „zvijezde“, nasuprot „lutajućim zvijezdama“ ili planetama. Kao što se možete uvjeriti pogledom na noćno nebo, postoji mnoštvo fiksnih zvijezda. Oko stotinu njih ima značajnu astrološku važnost, a taj značaj se pojačava što se višlje penjemo na astrološkoj skali – vrlo su korisne u natalnoj astrologiji, nezamjenjive u mundanoj, dok su horarna ispitivanja obično izvan dometa njihovog uticaja. Prema strukturi tradicionalnog kosmološkog modela, jedinog relevantnog za astrologiju, fiksne zvijezde pripadaju osmoj sferi, tj. sferi iznad sedam planetarnih sfera.
Iznad sfere fiksnih zvijezda nalaze se još tri nematerijalne i nevidljive sfere metafizičkog značaja. To su sfera zodijaka koja predstavlja sveukupnost arhetipskih potencijala stvaranja koji se artikulišu i realizuju kroz materijalne i vidljive sfere zvijezda nekretnica i planeta i dvije božanske sfere a koje se nalaze na samom vrhu ove hijerarhije. Sfera zodijačkih znakova predstavlja zapravo božanski intelekt koji je prvi pokretač (primum mobile) na račun koga se kreću sve niže sfere, uključujući i sferu fiksnih zvijezda. Ispod sfere Mjeseca nalazi se sublunarni svet kojem pripada čovjek i koji je izgradjen od četiri osnovna elementa i njihovih kombinacija. Kakav je filosofski, pa donekle i praktični, značaj takve podjele, dobro je opisao i Titus Burkhart, navodeći:
Gradacija nebeskih sfera odražava ontološki poredak svijeta, u skladu sa kojim svaki stepenik egzistencije napreduje tako što viši stepen „sadrži“ niži, baš kao što uzrok „sadrži“ posledicu. Otuda, što je šira nebeska sfera u kojoj se zvijezde kreću, to je čistiji, manje uslovljen i bliži božanskom izvoru onaj stepen egzistencije ili nivo svijesti koji joj odgovara.
Usled toga, uticaj fiksnih zvijezda se razlikuje od planeta jer je u biti mnogo više dramatičan, iznenadan i nasilan. Po pravilu, planetarni uticaji su postepeni i rade relativno sporo, skoro da bi se moglo reći tiho, dok izgleda da zvijezde većinu svog uticaja ostvaruju u iznenadnim, teškim, oštrim rafalima, proizvodeći ogromne efekte za kratke periode, a, nakon podizanja natusa na velike visine, iznenada ga i ruše donoseći niz dramatičnih i neočekivanih katastrofa. Drugim riječima, fiksne zvijezde mogu podići iz siromaštva do ekstremnog bogatstva ili obrnuto, dok planete tako ne djeluju.
Pravilo je da zvijezde ne rade same, osim možda u onim slučajevima kad se nalaze na uglovima, već se njihov glavni efekat prenosi kroz planete. Čini se da formiraju svojevrsnu podlogu na kojoj se gradi horoskop, a ako se planeta nađe na nekoj zvijezdi, dejstvo zvijezde je znatno uvećano, dajući joj značaj u životu koji je sasvim neočekivan sudeći po položaju i aspektima te planete u karti. Astrolozima su poznati slučajevi kada je uticaj izvjesne planete u horoskopu naglašen bez nekog očiglednog razloga, tako da drastično djeluje tokom života, ali u takvim slučajevima obično postoji fiksna zvijezda koja operiše u pozadini kroz planetu u pitanju.
Obim i značaj efekata koje donosi zvijezda zavisi od nekoliko faktora, naime, (a) prividna veličina, (b) nebeski položaj, (c) priroda planete kroz koju ostvaruju svoj uticaj, (d) mitološka pozadina sazvežđa kojim pripadaju i (e) opšta priroda horoskopa.
(A) Prividna veličina:
Magnituda zvijezde ima definitivan odnos prema intezitetu svog djelovanja. Zvijezda prve magnitude ostvaruje veliki uticaj, zvijezda druge magnitude je znatno slabija, i tako dalje redom, efekat zvijezda ispod četvrte magnitude je veoma mali, osim u slučaju klastera.
(B) Nebeska pozicija:
Što je zvijezda bliža ekliptici to je veća i njena moć, a na sjevernoj hemisferi zvijezda sjeverne deklinacije je moćnija od one sa južnom, dok suprotno važi u južnoj hemisferi. Često se pominje da zvijezde velike širine ne mogu da utiču na nas, ali veoma je sumnjivo da li je ova pretpostavka tačna, jer iskustvo, naročito u slučaju kometa, izgleda da ukazuje na to da su tijela iz svih djelova nebeske sfere u stanju vršiti svoj uticaj na zemlji i njenim stanovnicima.
(C) Priroda planete kroz koje djeluju:
Kao što je već istaknuto fiksne zvijezde daju snagu i energiju planetama i modifikuju njihove efekte, ali u isto vrijeme i priroda planete vrši jak kontrolni uticaj na rezultat. Najveći efekat se dobija kada su i zvijezda i planeta iste prirode, i u takvim slučajevima uticaj planete se podiže do veoma snažnog nivoa, dok je istovremeno malefični efekat zvijezde umanjen. Dakle, ako se planeta Mars nađe na zvijezdi svoje sopstvene prirode njegova snaga se povećava, a ako se pak nađe na zvijezdama prirode Jupitera ili Venere njegov uticaj je smanjen i modifikovan, dok ako padne na neku Saturnove prirode taj uticaj je u velikoj meri promijenjen. Drugim riječima, ako planeta padne na zvijezde slične prirode onda sama stiče intenzitet, dok ako se nađe na nekoj suprotne prirode postaje mirna i iskrivljena i može dati neku vrstu tupog efekta na karakter.
(D) Mitološka pozadina sazvežđa.
Sledeći važan princip kod fiksnih zvijezda jeste mitološka važnost zvijezda, odnosno sazvežđa kojim one pripadaju. Mnogi autori iznose ideju da su izgledi sazvežđa nekako predodređeni, da se stvarno nalaze tamo gore, na nebu, međutim to jednostavno nije tačno. Prizori zvijezda nisu na nebu, oni tako ne mogu postojati. Čak ni grupisanje zvijezda ne postoji na nebu. Konstelacije nisu takve, one su konfuzna zbrka, međusobno se preklapajući. Kod nekih sazvežđa, kao što je Ovan, imate tri prilično beznačajne zvijezde koje su manje-više blizu jedna druge. Kod drugih sazvežđa, poput Eridanus ili Drako, imamo niz zvijezda koje se protežu preko pola neba.
Niko nikad nije te zvijezde nasumično pogledao i pomislio kako pripadaju zajedno. Ono što je postojalo jeste spoznaja da te zvijezde pripadaju jedna drugoj na sličan način na koji članovi jedne porodice pripadaju zajedno. To se može prepoznati u grupisanju tih zvijezda u sazvežđa. Nakon što su tako grupisane, te porodice imaju određenu prirodu koja se može vidjeti na isti način na koji znate da postoje porodice čiji su svi članovi loši ljudi ili obratno. Isto je i sa zvijezdama, to je razlog zbog kog su zvijezde i priključene određenom prizoru. Imale su i mit koji im je priključen, a koji je predstavljao otjelotvorenje njihove prirode, pričao njihovu priču. Proučiti priču koju mit sazvežđa prenosi je izuzetno bitan ključ za razumijevanje uticaja same zvijezde.
(E) Opšta priroda horoskopa:
Ovo je važno razmatranje koje ne treba zaboraviti. Rezultat efekta zvijezde kroz planetu velikim dijelom zavisi od snage ili slabosti te planete u horoskopu. Tako u natalnoj karti koja ukazuje na veliku sposobnost i visok položaj, taj postignuti uspjeh će pomoću dejstva zvijezde biti trajnijeg karaktera, nego u natalu gdje to nije naznačeno. Pored toga, u svim slučajevima fiksne zvezde ne protivrječe planetarnim indikacijama. Čovjek neće postati ubica, lopov ili falsifikator samo kroz efekat zvijezde, već da bi do toga došlo opšta priroda karte mora na to ukazivati. Glavna funkcija zvijezda je da naglasi kvalitete, a ne da podari neke nove, pa se tačna priroda i efekti zvijezda moraju tražiti kroz uobičajena pravila astrologije.
Fiksne zvijezde djeluju zavisno od položaja i za njih se kaže da “ne bacaju zrake”, ili drugim riječima njihovi aspekti se smatraju neefikasnim i njihov uticaj se ostvaruje ugavnom kroz konjunkciju ili paralel. Kao i u slučaju planeta najmoćnije su kada su u uglovima i slabe kada su u kadentnim kućama, njihov efekat je vrlo značajan kada izlaze na Asc, kulminiraju na MC, ili ako su postavljene na nadiru čak i kada su same. U takvim slučajevima sve zvijezde prve magnitude daju čast i postignuće, koji će biti izgubljeni ili zadržani u nevolji i opasnosti ako je zvijezda prirode Marsa, dok ukoliko to bude priroda Saturna može donijeti konačnu sramotu i propast. Ugao na kom se nađu ispoljava svoj modifikujući uticaj, pa tako ako je u pitanju 10.kuća uticaće na profesiju, 7.kuća – partnerstva, 4.kuća – dom i prva kuća koja se odnosi na samog natusa.
Najmoćniji efekat zvijezde ostvaruju kada su u konjunkciji ili paralelu sa planetom, što ćemo detaljnije opisivati u narednim tekstovima. Uobičajeno je konjunkcije posmatrati na potpuno isti način kao kad su u pitanju konjunkcije planeta u horoskopu, tj. prema stepenu ekliptičke longitude, a paraleli po deklinaciji, s tim što su orbisi obično dosta manji. Ipak, može se pokazati da je opozicija gotovo jednako moćna kao konjunkcija, a da kvadrat ima neosporan uticaj koji ne bi bilo mudro zanemariti, iako mnogi smatraju da uticaj kvadrata i nije tako značajan. U slučaju trigona i sekstila efekat je vrlo mali, ako ga i ima.
Za glavne događaje u životu, fiksne zvijezde su od najveće važnosti. Naročito su značajne kada počnemo da progresiramo horoskop, jer će glavni događaji u životu vrlo pouzdano biti prikazani konjunkcijom progresiranih ključnih tačaka iz horoskopa sa fiksnim zvijezdama. Međutim, kako je rečeno, biće važne i u osnovnoj mapi života, ukazujući na potencijale u životu.
Sada ostaje samo da se razmotre stvarne prirode tih fiksnih zvijezda i način njihovog predstavljanja. Opšte prihvaćena metoda izražavanja kakav uticaj vrši neka zvijezda jeste poređenje sa uticajem planeta Sunčevog sistema. Tako određena zvijezda može da bude “prirode Marsa” na primjer, i to podrazumijeva da posjeduje karakteristike slične onima koje ta planeta inače pokazuje u horoskopu. Često, međutim, pominju se i dvije ili više planeta u opisu, pa u ovom slučaju treba uzeti da planeta čije se ime prvo pominje opisuje glavni uticaj zvijezde. Druga planeta opisuje modifikujući uticaj, tako da zvijezda prirode Marsa i Jupitera, na primjer ima uticaj sličan Marsovom, ali modifikovan prirodom Jupitera. Tako, čisto marskovski kvaliteti dobijaju ekspanzivnost Jupitera, tu je više optimizma i dobre sreće nego što bi to inače bio slučaj, i tako dalje.
Ovaj metod klasifikacije i opisivanja tačne prirode zvijezda nam omogućava da steknemo dobru ideju o svakoj, a ako kombinujemo sa znakom i dekanatom koji zvijezda zauzima, zajedno sa planetom i kućom preko kojih zvijezda deluje u nekom natalu, možemo znatno dotjerati našu procjenu njenog specifičnog efekta, a takođe i procijeniti način na koji bilo koja druga malo poznata zvijezda deluje, jer njena priroda može biti poznata iz opšteg karaktera sazvežđa kojem pripada.
Kako su ove prirode prvi put otkrivene ili fiksirane ne znamo, jer Ptolomej, kome dugujemo ta tumačenja, ne daje pravila za njihovo određivanje. To da je slijedio neka pravila čini se očiglednim jer drugačije bi bilo teško procijeniti kako bi tako fine nijanse uticaja mogle biti uočene. Prema Agripi, priroda ovih fiksnih zvijezda je poznata iz sličnosti njihovih boja u odnosu na planetarne boje.
Ne bi trebalo da bude teškoća u korišćenju fiksnih zvijezda u natalnoj astrologiji, ali za potrebe početnika vrijedi pomenuti sledeća pravila:
I.
Označite na karti ili napravite listu fiksnih zvezda koje se nalaze u konjukciji, paralelu ili u opoziciji sa planetama, zajedno sa njihovim magnitudama i prirodom.
Sledeći orbisi mogu se dozvoliti za konjunkciju i opoziciju: Za zvijezde prve magnitude, do 7 stepeni 30 minuta, za zvijezde druge magnitude, do 5 stepeni 30 minuta, za zvijezde treće magnitude, do 3 stepena i 40 minuta i za zvijezde četvrte magniude, 1 stepen i 30 minuta. To su neke generalne smjernice, no ja moram istaći da se ne slažem sa ovim orbisima, pa mi se čini prihvatljivim orbis od jednog stepena za fiksne zvijezde prve magnitude. Sirijusu, koji je daleko najsvjetlija zvijezda dao bih maksimalno 2 stepena. Složio bih se sa En Rajt koja zvijezdama prve magnitude daje oko 1 stepen i 15 minuta, postepeno smanjujući do 15 minuta za zvijezde šeste magnitude.
II.
Potražite sazvežđe koje sadrži zvijezdu, njenu prirodu (koju ćemo dodatno predstavljati), i kombinovati uticaj sazvežđa, zvijezde i planete.
III.
Izmijenite ove karakteristike po znaku, dekanatu i kući u kojoj se zvijezda nalazi, zajedno sa aspektima prema planeti i kući kojom vlada kao što se čini i kod uobičajenih planetarnih konjunkcija.
IV.
Magnituda zvijezde i njena pozicija u ugaonoj, sledujućoj ili padajućoj kući će dati neku ideju o snazi uticaja koji će ispoljiti.
Autor: Željko Tomović
