Od dvadesetih godina prošlog veka u Japanu postoji jedinstveni oblik meditacije i joge. Ova izrazito japanska verzija joge kombinuje telesne vežbe, sedeću meditaciju, meditaciju u pokretu, vežbe disanja i druge discipline koje pomažu praktičarima da ostvare ujedinjenje uma i tela.
Na Zapadu je za ovaj sistem uvrežen naziv Japanska joga. Njegovo izvorno ime je Šinšin toicu do (put ujedinjenja uma i tela).
Cilj ovog sistema je da učenici ovladavanjem takozvanih principa za ujedinjenje uma i tela, postignu ostvarenje svojih punih potencijala u svakodnevnom životu. Stvorio ga je Nakamura Tempu sensei, izuzetan čovek, koji je vodio ne manje izvanredan i inspirativan život. Mnogi ga smatraju i ocem joge u Japanu.
Autor ovog teksta je kroz više od dve decenije posvećenog vežbanja i podučavanja Šinšin toicu aikidoa, imao prilike da se upozna sa svim, praktičnim i filozofskim elementima japanske joge, koja je njegov sastavni i neodvojivi deo.
Nastanak japanske joge
Osnivač japanske joge Saburo (kasnije uzima ime Tempu) Nakamura, koji se ujedno smatra i ocem joge u Japanu, rođen je 1876. godine. Obzirom da potiče iz samurajske porodice, u mladosti se bavio borilačkim veštinama, kao što su kendo, đudo i karate. Po povratku iz rusko – japanskog rata 1906. godine, konstatovana mu je tuberkuloza.
U pokušaju da sebi pomogne i pronađe lek, Nakamura je više godina boravio u Americi u kojoj je stekao titulu doktora medicinskih nauka kao i u Evropi, gde je upoznao razne filozofske pravce. Razočaran pojedinim učenjima, kao i neuspehom da sebi pomogne, rešio je da se vrati u Japan, da bi u kući svoje majke izvršio samoubistvo.
Na putu do kuće, u Kairu upoznao je Kaliopu, učitelja joge. On ga je odvratio od te namere i poveo ga sa sobom u Nepal. Tamo se Nakamura izlečio, posvećujući se u naredne tri godine raznim pravcima joge. Najveći uticaj na dalje formiranje njegovog sopstvenog stila, imala je Karma joga.
Nakon povratka u Japan gde se u početku bavio sasvim drugim poslovima, pojedini događaji su ga usmerili ka tome, da jogu prilagodi shvatanju i potrebama svojih sunarodnika i da ovo učenje o postizanju sklada uma i tela prenese na druge ljude. Tako je 1919. godine Nakamura sensei počeo da podučava Šinšin toicu do (put ujedinjenja uma i tela).
Osnove japanske joge
Cilj japanske joge je postizanje ujedinjenja uma i tela i ostvarivanje naše istinske prirode kao ljudskih bića. Da bismo se kreativno izrazili u životu potrebno je da budemo u stanju da koristimo naše najosnovnije alate (um i telo) prirodno, efikasno i u međusobnoj koordinaciji. Tri elementa koja su ključna u ovom procesu su:
- Obuka za otkrivanje prirode uma i tela
- Transformacija podsvesti
- Regulisanje i održavanje uravnoteženog stanja nervnog sistema
Ujediniti um i telo tokom meditacije i mirovanja relativno je lako, jer je osnovno stanje našeg uma smirenost, koja je preduslov za postizanje jedintva. Međutim ona sama po sebi ne znači ništa ukoliko je ne postignemo i u svakodnevnim životnim aktivnostima.
Da bi smo postigli Ujedinjenje uma i tela, koristimo četiri osnovna principa ujedinjenja uma i tela, a to su:
- Koristite um na pozitivan način (zadržite pozitivan um).
- Koristite um sa punom koncentracijom.
- Telo se mora prilagoditi zakonu prirode (koristite telo na prirodan način).
- Trenirajte svoje telo da postane aktivno (trenirajte telo postepeno, sistematski i kontinuirano).
U vezi principa za ujedinjenje uma i tela, interesantno je istaći sledeće. Ukoliko je ispoštovan jedan od četiri principa, automatski su ispoštovana i preostala tri. Sa druge strane, dovoljno je da se ne poštuje jedan od principa i automatski će um i telo biti razjedinjeni. Ovo ima izuzetan značaj u svakodnevnom životu.
Prema Nakamuri, ljudima je potrebno šest osobina da bi se izrazili u životu:
tai-rioku – snaga tela, fizička snaga, zdravlje i izdržljivost
tan-rioku – moć hrabrosti
handan-rioku – moć odluke, dobar sud
danko-rioku – moć odlučnosti, volja za odlučnu akciju
sei-rioku – snaga vitalne energije ili životne snage, izdržljivost, istrajnost
no-rioku – snaga sposobnosti, široki spektar sposobnosti
Šinšin toicu do je spoj vežbi tela, disanja i meditacije, kojima se stiče i održava osećaj uravnoteženog funkcionisanja uma i tela kao neraskidive celine, a time i postizanje harmoničnog funkcionisanja pojedinca u prirodnom okruženju.
Obzirom na to da um ne možemo videti, njegovo stanje pratimo po reakcijama tela. Pomoću specifičnih testova toka Ki-ja, pokušavajući da telo izbacimo iz ravnoteže, u najkraćem mogućem roku dobijamo povratnu informaciju o tome da li su um i telo u harmoničnom odnosu.
S početka je telo, kao odraz uznemirenog uma, opterećenog emocijom, vrlo kruto i nestabilno, sa tendencijom da po svaku cenu silom zadrži ravnotežnu poziciju.
Međutim, daljim vežbanjem, shvatajući da nam takvo emotivno stanje samo narušava normalnu fizičku aktivnost, istovremeno sticanjem samopouzdanja, dolazimo do opuštenog stanja i opšteg zadovoljstva. Na ovaj način vrlo brzo shvatamo šta znači postići sklad uma i tela, a što se sve redovnim treniranjem uvežbava i prelazi u naviku.
Iskustvo stečeno praktikovanjem japanske joge, vrlo lako se primenjuje u svakodnevnom životu. Prateći svoje reakcije na određene događaje, shvatanjem da su one samo plod uticaja emocija iz ranijih perioda života i prihvatajući ih kao deo nečega što smo ranije radili nesvesno i u neznanju, mi u stvari prihvatamo sebe i time ulazimo u proces lične transformacije.
U takvom stanju svesti, sposobni smo da napravimo izbor, reagovati na neki način ili ne, te odbacujući stare obrasce ponašanja kao besmislene, beskorisne i sputavajuće, spremni smo da stvaramo novi svet, kako u sebi, tako i oko sebe. To je isceljujuća moć Šinšin toicu do-a.
Uticaj Japanske joge na aikido
Osnivač Šinšin toicu aikidoa, Koići Tohei (1920 – 2011.) bio je učenik O-senseja Moriheja Uješibe, osnivača aikidoa i jedini nosilac zvanja 10. dan koji je Uješiba ikome dodelio.
U periodu posle Drugog svetskog rata, veština O-senseja Uješibe je sazrela. Međutim njegovi učenici nikako nisu mogli da shvate zbog čega je on mogao izvoditi zahvate tako glatko, dok oni to nisu mogli. Radeći iste zahvate, oni su pružali otpor jedan drugome.
Nekako u to vrijeme Koići Tohej je čuo vest o Tempu Nakamuri. On je podučavao sjedinjavanje uma i tela u Gokokuđi hramu u Tokiju. Sensej Tohej se odmah pridružio grupi njegovih učenika. Bilo je pravo otkriće čuti ga kako na prvom času koji je posetio kaže: “Um pokreće telo.”
Ovo je bila osnovna činjenica koju su Uješibini učenici prevideli. Učitelj Uješiba prvo je vodio protivnikov um, a zatim bacao njegovo telo, tako da se ovaj nije mogao ni imao čemu odupreti. Često aikidoke pokušavaju da pokrenu telo a zaboravljaju na um.
Učitelj Tohei tada shvata i navodi u Knjizi o Kiju da „… većina ljudi vežba samo Aikido zahvate i zaboravlja na razvijanje Kija. Tako zahvati postaju nepravilni i slabiji učenik ne može pomeriti jačeg. Mladi ljudi su posebno zainteresovani samo za Aikido zahvate, jer su pokreti uočljivi.
Tako zanemaruju nevidljive pokrete svesti. Trebali bi, međutim, izučavati kako ujediniti um i telo, načela uma i tela i kako se kretati usklađujući um i telo. Naravno, ovo mogu proučavati i bolesni i stariji, pa i bez izučavanja zahvata borbe…“.
Pošto je sve ovo promislio, učitelj Tohej je ponovo ispitao sve zahvate aikidoa u svetlu pravila za ujedinjenje uma i tela. Shvatio je da ih je do tada izvodio samo korišćenjem snage, ali čim je naučio kako da vodi protivnikov Ki, mogao je lako bacati veće ljude bez upotrebe sile.
Koići Tohej 1974. godine formira novi stil aikidoa – Šinšin toicu aikido (aikido sa ujedinjenim umom i telom, na Zapadu poznat kao Ki aikido).
U novooformljenim dođoima započelo se sa učenjem aikidoa na principima ujedinjenja uma i tela. To je u suštini bila prilagođena verzija koja je uključivala akido tehnike zajedno sa učenjima Tempu Nakamure.
Uzimajući u obzir razlike u učenju i praktikovanju u odnosu na izvornu, japanska joga je je još jedan od dokaza da putevi spoznaje mogu biti različiti ali da ipak vode ka Jednom. Kao što je to rekao osnivač aikidoa, O-sensei Morihej Uješiba:
„Tehnike puta mira stalno se menjaju; svaki susret je jedinstven i primeren odgovor treba da se javi prirodno. Današnje tehnike sutra će biti drugačije. Ne dozvolite da vas zaokupe oblik i izgled izazova. Umeće mira nema oblik – ono je proučavanje Duha“.
Autor: Denis Tomović
