Na starom Carigradskom drumu, u srednjem Pomoravlju, u centralnoj Srbiji, leži gradić koji ima važnu povezanost na saobraćajnoj mapi – prema severu je pravac za Beograd i dalje za Mađarsku, prema istoku put za Zaječar i dalje prema Bliskom istoku, na jugu je put prema Nišu i dalje prema Grčkoj, a na zapadu prema Kraljevu i dalje ka Bosni i Crnoj Gori. Ime mu je Paraćin.
Sam grad nalazi se na 130 metara nadmorske visine, oko 4 km udaljen od Velike Morave, a smešten je na obalama Crnice. Naselje Paraćin prvi put se pominje u Povelji kneza Lazara 1375. godine, a postoji i legenda o postanku naziva ovog grada. Pretpostavlja se da je Paraćin ime dobio po čoveku zvanom Parakin koji je čamcem prevozio ljude po Crnici. Vremenom je ime promenjeno u Paraćin. Teritorija opštine se spušta od Kučajskih planina na istoku, prema Velikoj Moravi na zapadu, a ispresecana je tokovima reka Crnice i Grze.
Pročtajte tekst ,,Koliko znate o plastici?“
Na putu ka izvorištu Grze
Crnica izvire iz kraškog vrela u Sisevcu i duga je 32 km. Nizvodno od Zabreške klisure, duboke 300 m, ona teče kroz široku aluvijalnu ravan i ima plitko korito, zbog čega se za vreme obilnijih padavina izliva. Kod Paraćina je njeno korito kanalisano, ali i pored toga, ona povremeno plavi grad i nanosi velike štete. Glavna pritoka Crnice je Grza koja nastaje od više vodotoka, od kojih su najvažniji Vrelska padina i Velika Čestobrodica. Nakon spajanja ove dve sastavnice, reka teče kroz krečnjačku klisuru Samanjca, dugu 2,5 km. Nakon izlaska iz ove klisure kod manastira Svete Petke nalazi se glavno velo Grza, po kome ona i nosi naziv.
Informišite se, pročitajte:,,Koliko nas košta jeftina odeća?“
Najveća prirodna atrakcija paraćinske opštine je upravo izletište Grza sa istoimenom rekom, koje se nalazi na oko 17 km od centra grada ka Zaječaru. Ovo izletište je prepoznatljivo po čistom vazduhu, izuzetnoj prirodi, povoljnim mikroklimatskim uslovima i izvorima mineralne vode, ali i razvnovrsnom biljnom i životinjskom svetu – pa i ne iznenađuje činjenica da je ovaj kraj bio poznat kao klimatsko mesto još u 14. veku.
Tekst ,,Štampa bez granica’ možete naći OVDE.
Grza izvire na 480 m nadmorske visine, a duga je 23 km. Do izvora se stiže markiranim stazama koje krase brojne listopadne šume, najviše jasena i javora. Na tom putu, nalazi se i vikend naselje sa interesantnim vilama i Planinarski dom „Đorđe Živković“ kojim upravlja PK „Javorak“ iz Paraćina, a svečano je otvoren 1. januara 1958. godine. Vodu za piće dom doprema direktno sa vrela koje je udaljeno od njega 10-ak minuta hoda. U neposrednoj okolini jezera i izvora postavljene su klupice i stolovi kako bi užitak u ovoj bajkovitoj prirodi bio potpun.
Saznajte ,,5 načina da kozmetičkim izborima štitiš životnu sredinu“
Vrelo Grze je 2013. godine proglašeno kao Spomenik prirode, zaštićeno područje treće kategorije odlukom Skupštine opštine Paraćin. Na inicijativu lokalne samouprave, Zavod za zaštitu prirode Srbije kategorizovao je „Vrelo“ kao značajno prirodno dobro. Upravljanje zaštićenim područjem dodeljeno je Turističkoj organizaciji opštine Paraćin čiji je zadatak unapređenje, očuvanje, zaštita i održavanje kvaliteta ove sredine.
Saznajte više: ,,Hormoni bez mozga“
Na području ovog dobra očuvane su jedinstvene prirodne pojave; od hidrološkog, preko speleološkog, geološkog nasleđa, ali i šumskih zajednica i staništa biljnog i životinjskog sveta. Budući da se celokupna površina Spomenika prirode „Vrelo Grze“ nalazi na teritoriji lovišta „Južni Kučaj IV“, kada su u pitanju trajno zaštićene vrste divljači tu su: vidra, jastreb mišar, šumska sova, kukavica i ris. Zaštićene vrste divljači lovostajem su divlja svinja, jelen, srna, jazavac, zec, divlja mačka, divlji golub… Divljač van režima zaštite su vuk, lisica, siva vrana.
Nestvarne boje Grze
Ukoliko ste zaljubljenik u prirodu, mir i tišinu, onda je svakako podnožje Južnog Kučaja, pored rečice Grze, pravi izbor.
Šarolik dijapazon zelene i plave boje koje se konstantno prepliću, huk vode na samom izvoru, prelepe brojne kaskade, donje i gornje jezero (nedaleko od samog vrela, izgradnjom betonske brane napravljeno je manje jezero, a par stotina metara nizvodno, nalazi se još jedno, veće i dublje) koja obiluju potočnom i kalifornijskom pastrmkom, čistoća vode i prijatna atmosfera zaista ostave utisak na svakog posetioca.
Saznajte kako je bilo u ,,U poseti najvećoj fabrici na svetu“
Ko ne veruje, fotografije su tu kao dokaz…
Autor: Dunja Sotonica – Ekoblog
